ମୁନି ବାଣୀ

ଶ୍ରାବଣ ମାସର ଉଲ୍ଲେଖ ଆସିଲେ ରାସ୍ତାଘାଟରେ 'ବୋଲ ବମ' ଉଚ୍ଚାରଣ ସହିତ କାଉଡ଼ିଆଙ୍କର ଶିଵଜଳାଭିଷେକ ନିମିତ୍ତ ପଦଯାତ୍ରାର ଦୃଶ୍ୟ ମାନସପଟ୍ଟରେ ସ୍ୱାଭାବିକ ଭାବେ ଉଦ୍ଭାସିତ ହୁଏ । ତେବେ ଏ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଆଉ ଏକ ପ୍ରଶ୍ନ ମଧ୍ୟ ମନ ମଧ୍ୟରେ ଉଙ୍କି ମାରିଥାଏ - କାଉଡ଼ିଆମାନେ ଉଚ୍ଚାରଣ କରୁଥିବା ଏହି 'ବୋଲ ବମ' ଧ୍ୱନିରେ 'ବମ' ଶବ୍ଦର ପ୍ରକୃତ ଅର୍ଥ କଣ ? ଆସନ୍ତୁ ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ସମ୍ୟକ ରୂପେ ଆଲୋଚନା କରିବା । ଏହି 'ବମ' ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ ନିରୂପଣ କରିବାକୁ ଯାଇ ମୁଁ ଯେଉଁ କେତୋଟି ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ଉପନୀତ ହୋଇଛି ସେଗୁଡିକ ନିମ୍ନରେ ପ୍ରଦତ୍ତ । ୧) 'ବମ' ଶବ୍ଦର ଏକ ଅର୍ଥ ହେଲା ଡ଼ମରୁର ଧ୍ୱନି । ଭଗବାନ ଶିବ ତାଙ୍କ ହସ୍ତରେ ଡ଼ମରୁ ଧାରଣ କରିଥାନ୍ତି ଓ ଏହି ଡ଼ମରୁ ବାଦନ ଫଳରେ 'ବମ' 'ବମ' ଧ୍ବନି ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ଧ୍ୱନି ଶିଵଙ୍କର ଅତି ପ୍ରିୟ । ତେଣୁ କାଉଡ଼ିଆମାନେ ଜଳାଭିଷେକ ନିମନ୍ତେ ଯାତ୍ରା କରୁଥିବା ସମୟରେ ଏହି 'ବମ' ଶବ୍ଦ ଉଚ୍ଚାରଣ କରିଥାନ୍ତି (ବୋଲ ବମ, ହର ହର ବମ/ବମ ବମ ଭୋଲେ ଇତ୍ୟାଦି) । ଏହି 'ବମ' ଶବ୍ଦର କ୍ରମାଗତ ଉଚ୍ଚାରଣକୁ 'ମୁଖବାଦ୍ୟ' କୁହାଯାଏ । ଅନ୍ୟ ଦେବତା ମାନେ ବିବିଧ ପ୍ରକାରର ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ରର ବାଦନ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରସନ୍ନ ହେଉଥିବା ସମୟରେ ଭଗବାନ ଶିବ ଅଳ୍ପରେ କେବଳ 'ମୁଖବାଦ୍ୟ' ଦ୍ୱାରା ହିଁ ପ୍ର