ମୁନି ବାଣୀ

ଭକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନର ସମୟ । ୧୬ଶ ଶତାବ୍ଦୀର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଭାଗ । ଏକଦା ଗୁରୁ ନାନକ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କର ଦର୍ଶନ ନିମିତ୍ତ ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ର ପରିଭ୍ରମଣ (ଉଦାସୀ)ରେ ଆସିଥାନ୍ତି । ସେ ଯଦିଓ ଭକ୍ତି ମାର୍ଗର ପ୍ରଚାରକ ଥିଲେ ତେବେ ସେ ଈଶ୍ୱରଙ୍କ ସାକାର ସ୍ୱରୂପ ଓ ବାହ୍ୟ ଅର୍ଚ୍ଚନାର ପକ୍ଷପାତୀ ନଥିଲେ । ମାତ୍ର ସେ ଯେତେବେଳେ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କୁ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଦେଖିଲେ, ସେତେବେଳେ ସେ ଭାବିଲେ - "ପ୍ରଭୁଙ୍କର ଏ କି ଅଦ୍ଭୁତ ରୂପ ! ପ୍ରଭୁ ଜଗନ୍ନାଥ ନା ସାକାର ଅଟନ୍ତି ନା ନିରାକାର !" ପ୍ରଭୁଙ୍କର ଏହି କିମାକାର (କେଉଁ ଆକାର) ରୂପକୁ ଦେଖି ସେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଚକିତ ହେଲେ ଓ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ପ୍ରତି ତାଙ୍କ ମନରେ ଗଭୀର ଭକ୍ତି ଭାବ ଜାଗ୍ରତ ହେଲା । ସେ ନିଜସ୍ୱ ଶୈଳୀରେ ବସି ରହି ପ୍ରଭୁଙ୍କର ନାମକୀର୍ତ୍ତନ କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ ।  ଏହା ମଧ୍ୟରେ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କର ଆରତୀ ସମୟ ଉପନୀତ ହେଲା । ସୁଗନ୍ଧିତ ପୁଷ୍ପ, ଧୂପ, ଦୀପ ଆଦିରେ ସଜ୍ଜିତ ଦିବ୍ୟ ଥାଳି ତଥା ପ୍ରଭୁଙ୍କର ମାଙ୍ଗଳିକ ଆରତୀର ଧ୍ୱନି ମଧ୍ୟରେ ଗୁରୁ ନାନକ ଅନ୍ତର୍ମୁଖୀ ହୋଇଯାଇଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କର ଚକ୍ଷୁରୁ ଅବିରତ ଭାବେ ଆନନ୍ଦାଶ୍ରୁ ନିର୍ଗତ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା । ପ୍ରଭୁଙ୍କର ଭକ୍ତିରେ ସେ ଏପରି ମଜ୍ଜି ଯାଇଥିଲେ ଯେ ସେ ଅନ୍ୟ ଭକ୍ତମାନଙ୍କ ପରି ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ଦଣ୍ଡାୟମାନ ଅବସ୍ଥାରେ ଦର୍ଶନ ଓ ତାଙ୍କର ନାମକୀର୍ତ୍ତନ କରି ନପାରି ପୂର୍ବବତ୍ ଅନ୍ତର୍ମୁଖୀ ହୋଇ ବସି ରହିଥିଲେ । ଯେତେବେଳ

ହିନ୍ଦୁ ମାନଙ୍କର 'ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗବଦ୍ଗୀତା', ମୁସଲମାନ ମାନଙ୍କର 'କୁରଆନ' ଓ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ମାନଙ୍କର 'ବାଇବଲ' ପରି ଶିଖ ମାନଙ୍କର ପରମ ପବିତ୍ର ଧର୍ମଗ୍ରନ୍ଥ ହେଉଛି 'ଶ୍ରୀଗୁରୁ ଗ୍ରନ୍ଥ ସାହିବ' । ଏହାଙ୍କୁ ଶିଖ ଧର୍ମରେ ଅନ୍ତିମ, ସାର୍ବଭୌମ ତଥା ସନାତନ ଗୁରୁଙ୍କର ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଦିଆଯାଇଛି । ଏହା 'ଆଦି ଗ୍ରନ୍ଥ' ରୂପରେ ମଧ୍ୟ ପରିଚିତ ଯାହାକି ୧୪୩୦ 'ଅଙ୍ଗ' (ପୃଷ୍ଠା) ତଥା ୫୮୯୪ 'ଶବଦ' (ପଂକ୍ତିର ସମାହାର) ଯୁକ୍ତ । ଏଥିରେ ଶିଖ ଗୁରୁ, ଭଗତ (ଭକ୍ତ), ଭାଟ (କବି/ଚାରଣ), ପୀର ଓ ଗୁରଶିଖ (ଗୁରୁଙ୍କ ପ୍ରତି ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସମର୍ପିତ ଶିଖ)ଙ୍କର ବାଣୀ ରହିଛି । ତେବେ ଏହା ଉତ୍କଳ ମାଟି ପାଇଁ ଗର୍ଵ ଓ ଗୌରଵର ଵିଷୟ ଯେ, ଯେଉଁ ଭଗତ ବା ଭକ୍ତଙ୍କର ବାଣୀକୁ ନେଇ 'ଶ୍ରୀଗୁରୁ ଗ୍ରନ୍ଥ ସାହିବ' ସମୃଦ୍ଧ, ତନ୍ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ ହେଉଛନ୍ତି ଆମର ଅତି ଆପଣାର ଶ୍ରୀଜୟଦେଵ, ଯାହାଙ୍କର ଦୁଇଟି 'ଶବଦ' ଉକ୍ତ ଧର୍ମ ଗ୍ରନ୍ଥଟିରେ ସ୍ଥାନ ପାଇଛି ।  ଶ୍ରୀଜୟଦେଵଙ୍କର 'ଗୀତଗୋବିନ୍ଦ'ର ପଦ୍ୟାବଳୀ ଯେପରି ଆମ ପାଇଁ ଅତି ଆପଣାର, ଅତି ପ୍ରିୟ ଓ ପରିଚିତ, ସେହିପରି 'ଶ୍ରୀଗୁରୁ ଗ୍ରନ୍ଥ ସାହିବ'ରେ ସ୍ଥାନିତ ତାଙ୍କର ବିବିଧ ପଦ୍ୟାବଳୀ ମଧ୍ୟ ଶିଖ ମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅତି ପ୍ରିୟ, ପବିତ୍ର ଓ ଅନୁକରଣୀୟ । ତେବେ ଏଠାରେ ମନ ମଧ୍ୟରେ ସ୍ୱତଃ ଏକ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠେ ଯେ ଶ

କୋଣାର୍କ ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିରର ଉତ୍ତର ଦିଗରେ ଥିବା ଦୁଇଗୋଟି ଗୁଣ୍ଠୁଣି ହାତୀର ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟ ବିଶ୍ବବିଦିତ । ଏଥିମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ହାତୀ ନିଜ ଶୁଣ୍ଢରେ ଏକ ଯୋଦ୍ଧାକୁ ତୋଳି ଧରିଥିବାର ଦେଖାଯାଇଥାଏ (ଉପରୋକ୍ତ ଚିତ୍ରରେ ଦର୍ଶିତ) ଯାହାକି ଭାରତର ଡାକଟିକଟରେ ମଧ୍ୟ ସ୍ଥାନ ପାଇଛି । ତେବେ ଏହି ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟ ପଛରେ ଥିବା ଏକ କାହାଣୀ ସମ୍ପ୍ରତି ଲୋକମୁଖରେ ତଥା ସାମାଜିକ ଗଣମାଧ୍ୟମରେ ବିଶେଷ ଜନପ୍ରିୟତା ଲାଭକରିଛି । କାହାଣୀଟି ଏହି ପରି - "ଭାସ୍କର୍ଯ୍ୟରେ ରୂପାୟିତ ଗୁଣ୍ଠୁଣି ହାତୀଟି ପ୍ରକୃତରେ କୋଣାର୍କ ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିରର ନିର୍ମାତା ମହାରାଜା ଲାଙ୍ଗୁଳା ନରସିଂହ ଦେବଙ୍କ ପ୍ରିୟ ହାତୀ ସୁଦେହୀ ବା ସୁଦେହୀକା । ମହାରାଜା ନରସିଂହ ଦେବ ଏକଦା ଯୁଦ୍ଧରେ ଆହତ ହୋଇ ପଡ଼ି ରହିଥିଲେ । ଏହି ସମୟରେ ମହାରାଜାଙ୍କର ଅତି ବିଶ୍ଵସ୍ତ, ପ୍ରିୟ ହାତୀ ସୁଦେହୀକା ତାଙ୍କୁ ନିଜ ଶୁଣ୍ଡରେ ତୋଳି ଧରି ଯୁଦ୍ଧକ୍ଷେତ୍ରରୁ ଉଦ୍ଧାର କରି ପଳାଇ ଆସିଥିଲା । ପରେ କୋଣାର୍କର ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ସମୟରେ ମହାରାଜା ନରସିଂହ ଦେବ ସୁଦେହୀକାର ସେହି ସାହସିକତାର ପରିଚୟ ପୂର୍ବକ ଏକ ମୁର୍ତ୍ତି ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ଯେଉଁଥିରେ କି ସୁଦେହୀକା ନିଜ ଶୁଣ୍ଡରେ ନରସିଂହ ଦେବଙ୍କୁ ତୋଳି ଧରିଥିବାର ଦେଖାଯାଇଥାଏ ।" ତେବେ ସୁଦେହୀକା ନିଜ ଶୁଣ୍ଢରେ ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତିଟିକୁ ତୋଳି ଧରିଥିବାର ଦେଖାଯାଇଥାଏ ତାହାର ସ୍ବରୂପ ଅବଲୋକନ କଲେ ମନରେ ସ୍ୱତଃ ଏକ ପ୍ରଶ୍ନ

ଆଜିର ଆଧୁନିକ ଯୁଗରେ ଯେପରି ବିବିଧ ରାଷ୍ଟ୍ର ତଥା ଅନୁଷ୍ଠାନ ଗୁଡ଼ିକୁ ସେମାନଙ୍କ ଆଦର୍ଶ ଅନୁଯାୟୀ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଚିହ୍ନଯୁକ୍ତ ଧ୍ଵଜାମାନ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରିଥାନ୍ତି, ଠିକ୍ ସେହିପରି ପୁରାଣର ବର୍ଣ୍ଣନା ଅନୁଯାୟୀ ମଧ୍ୟ ବିଭିନ୍ନ ଦେବତାମାନଙ୍କୁ ବିବିଧ ଚିହ୍ନଯୁକ୍ତ ଧ୍ଵଜାମାନ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରିଥାନ୍ତି । ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ ଗରୁଡ଼ଧ୍ଵଜ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କୁ (ଯେହେତୁ ଗରୁଡ଼ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କର ବାହନ), ବୃଷଭଧ୍ଵଜ ଶିବଙ୍କୁ (ଯେହେତୁ ବୃଷଭ ଶିବଙ୍କର ବାହନ) ତଥା ଲାଙ୍ଗଳଧ୍ୱଜ ବଳରାମଙ୍କୁ (ଯେହେତୁ ଲଙ୍ଗଳ ବଳରାମଙ୍କର ଅସ୍ତ୍ର)  ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରିଥାନ୍ତି। ହୁଏତ ଆମମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ଜାଣି ନଥିବେ, ଏହି ଧାରାରେ ମକର ଚିହ୍ନିତ ଧ୍ଵଜ ବା ମକରଧ୍ଵଜ କାମଦେବଙ୍କୁ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରିଥାଏ। ତେବେ ଆଜିର ପ୍ରସଙ୍ଗ ହେଉଛି - କେଉଁ କାରଣରୁ କାମଦେବଙ୍କ ବାହନ ହୋଇନଥିଲେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ଧ୍ଵଜରେ ମକର ସ୍ଥାନିତ ହୋଇଥାଏ ? ଆସନ୍ତୁ ସେ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କରିବା। ସ୍ଵରୂପ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ମକରକୁ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ । ଯଥା - ୧) ପୁରାଣ ତଥା ଶିଳ୍ପ ଶାସ୍ତ୍ରରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ମକର ୨) ଲୋକକଥା ତଥା ଆୟୁର୍ବେଦରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ମକର ପୁରାଣ ତଥା ଶିଳ୍ପ ଶାସ୍ତ୍ରରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ମକର ହେଉଛି ଅର୍ଦ୍ଧେକ ଚତୁଷ୍ପଦ ପ୍ରାଣୀ (ପଶ୍ଚାତ ଭାଗ) ଓ ଅର୍ଦ୍ଧେକ ଲମ୍ବ ଶୁଣ୍ଢ ଥିବା (ଅଗ୍ର ଭାଗ) ଏକ ମିଶ୍ରିତ ତଥା ହିଂସ୍ର ଜଳଚର ଜୀବ । ଏହା ସମୁଦ୍ରର ଦେବତା ବର

ମନୁଷ୍ୟ ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟାରେ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରୁ ଗ୍ରହଣ କରୁଥିବା ଜୀବନୀୟ ଉପାଦାନଟିର ନାମ ଯେ ଅମ୍ଳଜାନ ଓ ଏହାର ମନୁଷ୍ୟର ଜୀବନଧାରଣ ପାଇଁ ଯେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ରହିଛି - ଏ ତଥ୍ୟ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଆଜିକାଲି ଶିଶୁମାନେ ମଧ୍ୟ ଅବଗତ (ସେମାନଙ୍କ ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ମାଧ୍ୟମରେ) । ତେବେ ଏହି ଅମ୍ଳଜାନର ଆବିଷ୍କାର ତଥା ତାହାର 'ମନୁଷ୍ୟର ଜୀବନଧାରଣରେ ଉପାଦେୟତା' ସମ୍ବନ୍ଧିତ ତଥ୍ୟ ଆହରଣ କରିବା ନିମିତ୍ତ ଯଥେଷ୍ଟ କିଛି ଶତାବ୍ଦୀର ସମୟ ଲାଗିଥିଲା ବିବିଧ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନଙ୍କୁ । ଏ ସମ୍ପର୍କିତ ଦୀର୍ଘ ଯାତ୍ରାର ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ୧୩ଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଭାରତ ଓ ସିରିଆରୁ ଏବଂ ଶେଷ ହୁଏ ୧୮ଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଫ୍ରାନ୍ସରେ । ଆସନ୍ତୁ ଏ ରୋମାଞ୍ଚକ ଯାତ୍ରା ସମ୍ପର୍କିତ କାହାଣୀ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଜାଣିବା । ବୈଦିକ ଯୁଗରୁ ଆୟୁର୍ବେଦୀୟ ମହର୍ଷିମାନେ ବାୟୁର ଶରୀରଧାରଣ ତଥା ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟାରେ ରହିଥିବା ଭୂମିକା ସମ୍ବନ୍ଧରେ କିଞ୍ଚିତ ମାତ୍ରାରେ ଅବଗତ ଥିଲେ । ଏ ସମ୍ପର୍କରେ 'ଚରକ ସଂହିତା'ରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ଅଛି ଯେ - "ବାୟୁସ୍ତନ୍ତ୍ରଯନ୍ତ୍ରଧରଃ ।" ଅର୍ଥାତ୍ - ଆମ ଶରୀର (ଯନ୍ତ୍ର) ଏବଂ ଏହାର କ୍ରିୟା ବା କାର୍ଯ୍ୟକଳାପର (ତନ୍ତ୍ର) ଧର୍ତ୍ତା ହେଉଛି ବାୟୁ ବା ବାତ ଦୋଷ । ଏହି ବାୟୁ, ଶରୀରରେ ଅବସ୍ଥିତି ଓ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ପୁନଃ ପାଞ୍ଚ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ, ଯଥା - ପ୍ରାଣ, ଅପାନ, ବ୍ୟାନ, ଉଦାନ ଓ ସମାନ । ସୁଶ୍ରୁତ ସଂହିତାରେ ପ୍ରାଣ

ଆମ ପରମ୍ପରା ଓ ସଂସ୍କୃତିରେ ବରିଷ୍ଠ ମାନଙ୍କ ଆଗମନରେ କନିଷ୍ଠ ମାନେ ନିଜର ଆସନରୁ ଉଠି ସେମାନଙ୍କୁ ଅଭିବାଦନ କରିବାର ବିଧି ରହିଛି । ଏହାର ବୈଜ୍ଞାନିକ କାରଣ ଖୋଜିବା ତଥା ଉପସ୍ଥାପନ କରିବା ନିଶ୍ଚିତ ଭାବେ ଦୁରୁହ ବ୍ୟାପାର । ତେବେ ଆମ ପ୍ରାଚୀନ ସଂସ୍କୃତି ଓ ପରମ୍ପରାରେ ଏପରି ଅନେକ ଜିନିଷ ରହିଛି ଯାହାକି ସୈଦ୍ଧାନ୍ତିକ ଭାବେ ଗୃହୀତ । ସିଦ୍ଧାନ୍ତ କହିଲେ ସେହି ଜିନିଷ ବା ନିୟମକୁ ବୁଝାଏ ଯାହାକି ଅନେକ ଥର ବା ବାରମ୍ବାର ବ୍ୟବହାରିକ ରୂପରେ, ସମାନ ଭାବେ ବା ସମାନ ପରିଣତିରେ ପରିଲକ୍ଷିତ ହେବା ପରେ ଏକ ପ୍ରାମାଣିକ ସତ୍ୟ ଭାବେ ଗୃହୀତ ହୋଇଥାଏ । ସମ୍ଭବତଃ ଏପରି ଏକ ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ପରିଣାମ ହେଉଛି - "ବରିଷ୍ଠଙ୍କ ଆଗମନରେ କନିଷ୍ଠ ନିଜ ଆସନରୁ ଉଠି ଅଭିବାଦନ କରିବା" ଯାହାକି ଆମ ପାଇଁ ଉପକାରୀ ହୋଇଥିବା ହେତୁ କରଣୀୟ । ତେବେ ଏହାର ଉପକାରିତା ଯଦିଓ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ପ୍ରମାଣ କରିବା ଦୁରୁହ, ତେବେ ଏହାର ସାମ୍ଭାବ୍ୟ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ କାରଣ "ମନୁ ସଂହିତା"ରେ ରହିଛି ଯାହାକି ନିମ୍ନରେ ପ୍ରଦତ୍ତ । ମନୁ ସଂହିତାରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ - "ଉର୍ଦ୍ଧ୍ବଂ ପ୍ରାଣା ହ୍ୟୁତ୍କ୍ରାମନ୍ତି ଯୂନଃ ସ୍ଥବିର ଆୟତି । ପ୍ରତ୍ୟୁତ୍ଥାନାଭିବାଦାଭ୍ୟାଂ ପୁନସ୍ତାନ୍ ପ୍ରତିପଦ୍ୟତେ ।। ଅଭିବାଦନଶୀଳସ୍ୟ ନିତ୍ୟଂ ବୃଦ୍ଧୋପସେବିନଃ । ଚତ୍ଵାରି ତସ୍ୟ ବର୍ଦ୍ଧନ୍ତେ ଆୟୁର୍ବିଦ୍ୟା ଯଶୋ ବଳମ୍ ।।" [ଦ୍ୱିତୀୟ ଅଧ୍ୟାୟ, ଶ୍ଲୋକ

ନିକଟରେ ଛାଡଖାଇ ଅତିକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇଯାଇଛି । ଅନେକ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ ଏହି ଦିନଟିରେ ମାଂସାହାର ସେବନ ନିଶ୍ଚୟ କରିଥିବେ । ପବିତ୍ର କାର୍ତ୍ତିକ ମାସ ସାରା ହବିଷ ପାଳନ କରି କରି ସର୍ବଶେଷରେ ଜିହ୍ଵା ଲାଳସା କାରଣରୁ ହେଉ ଅଥବା ଅନ୍ୟ କିଛି, ଆମେ ସମସ୍ତେ ମାଂସାହାର ସେବନରେ ଏପରି ଅଭ୍ୟସ୍ତ ଯେ ଏଥିରୁ ନିସ୍ତାର ପାଇବାର ବାଟ ଆମକୁ ସହଜେ ଦେଖାଯାଉନାହିଁ । ତେବେ କଣ ପାଇଁ ଏହି ମାଂସାହାର ଆମକୁ ଏତେ ପ୍ରିୟ ? ସ୍ୱାଦ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ନା ଅନ୍ୟ କିଛି କାରଣ ଅଛି, ଆସନ୍ତୁ ଅନୁଶୀଳନ କରିବା । ସାଧାରଣତଃ ବିଶ୍ବାସ କରାଯାଏ ଯେ ମାଂସାହାର ଏହାର ସ୍ୱାଦ ନିମିତ୍ତ ଆମକୁ ଏତେ ପ୍ରିୟ । କିନ୍ତୁ ଭାବି ଦେଖନ୍ତୁ ତ, ଆପଣ ଯେତେବେଳେ ମାଛ ଅଥବା ମାଂସ କ୍ରୟ କରିବା ନିମିତ୍ତ ବଜାରକୁ ଯାଆନ୍ତି ସେଠି ଆପଣଙ୍କୁ ସୁଗନ୍ଧ ଅନୁଭବ ହୁଏ ନା ଦୁର୍ଗନ୍ଧ ? ପ୍ରକୃତରେ ସେଠି ଏତେ ଦୁର୍ଗନ୍ଧ ଅନୁଭବ ହୁଏ ଯେ ଆପଣ ସେଠାରୁ ଗୃହକୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିବା ପରେ ହିଁ ଟିକିଏ ଶାନ୍ତିରେ ନିଶ୍ୱାସ ନିଅନ୍ତି । ଏଠାରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠେ ଯେ ଯେଉଁ ଦ୍ରବ୍ୟ ନିଜେ ଦୁର୍ଗନ୍ଧିତ ତାହା ଆପଣଙ୍କୁ ସେବନ ଜନିତ ଆନନ୍ଦ ଦେବ କିପରି ? ଉତ୍ତର ହେଉଛି ଏହି ମାଂସାହାର ସେବନରୁ ଆନନ୍ଦ ଦୁଇ ପ୍ରକାରରେ ମିଳିଥାଏ । ପ୍ରଥମଟି ହେଲା ଏହାର ପାକରେ ବ୍ୟବହୃତ ମସଲା ଓ ଦ୍ଵିତୀୟଟି ହେଲା ଏହି ଖାଦ୍ୟକୁ ଖାଇବା ସମୟରେ ଚର୍ବଣ ଜନିତ ଆନନ୍ଦ ।  ପୁନଶ୍ଚ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠେ ଯେ ପାକ ସମୟରେ ବିବିଧ ମସଲାର ବ